Συνέντευξη του προέδρου, Νίκου Παπαγεωργίου, για το 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο

Η περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη αποτελεί σήμερα μείζον θέμα, τόσο για την αυτοδιοίκηση και τους φορείς, όσο και για τους πολίτες. Το 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Θεσσαλίας, είναι μία εξαιρετική ευκαιρία για να κατατεθούν απόψεις και προβληματισμοι. Αν αφήσουμε στην άκρη τις όποιες διαφορετικές απόψεις υπάρχουν και επικεντρωθούμε σε αυτές που συμφωνούμε, τότε σίγουρα κάτι καλό θα γίνει για την Θεσσαλία.

Καλό είναι όμως, πριν μιλήσουμε για την ανάπτυξη της Θεσσαλίας, να δούμε τη σημερινή εικόνα, ώστε να μπορούμε να θέσουμε ποσοτικούς και ποιοτικούς στόχους για τις επόμενες δεκαετίες.

Από μελέτη που κάναμε στο ΤΕΕ Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας προέκυψε ότι με εξαίρεση τον κλάδο της γεωργίας, δασοκομίας και αλιείας- όλοι οι άλλοι κλάδοι έχουν δεχτεί αρνητική μεταβολή στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (ΑΠΑ) από το 2009 έως το 2015 (τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ), με κορυφαίο (60%) τον κλάδο των κατασκευών (Εικ.1)

Εικόνα 1: Ποσοστιαία μεταβολή ΑΠΑ ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας στην Θεσσαλίας 2009-2015(ΕΛΣΤΑΤ)

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης επιπλέον στοιχεία που έχει αναδείξει η ίδια μελέτη. Συγκεριμένα θα πρέπει να σταθούμε σε δύο συγκεκριμένους τομείς, αυτόν του Τουρισμού και της Εξειδίκευσης, οι οποίοι με τον σωστό προγραμματισμό και σχεδίαση μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη της Θεσσαλίας, θωρακίζοντάς την για τις επόμενες δεκαετίες.

Όσον αφορά στον Τουρισμό,  και αναφορικά με τις διανυκτερεύσεις στην Θεσσαλία το 2015 ανά Περιφερειακή Ενότητα, διαπιστώνεται ότι η Μαγνησία και οι Σποράδες έρχονται πρώτες έχοντας το 62% των διανυκτερεύσεων, ενώ δεύτερη θέση έχει η ΠΕ Τρικάλων με 21%. Ακολουθεί η Λάρισα με 10% και η Καρδίτσα με 7% (Εικ.2) Να θυμίσουμε εδώ πως, ιδιαίτερα για τη Λάρισα, οι παραλίες μας έχουν αποκλειστεί καθώς η προσβασιμότητά τους εμποδίζεται από την μη-ύπαρξη πλήρους κόμβου στον Πυργετό. Η βορειοανατολική είσοδος στην Θεσσαλία, από την Εθνική οδό Θεσσαλονίκης-Αθηνών απαγορεύει την εύκολη πρόσβαση, με ότι αυτό συνεπάγεται για την τοπική οικονομία. Δε μπορούμε να μιλάμε για τοπική ανάπτυξη αν δε δοθεί λύση σε αυτό το κομμάτι.

Εικόνα 2: Διανυκτερεύσεις στην Θεσσαλία το 2015 (ΕΛΣΤΑΤ)

Όπως γνωρίζετε, οι στρατηγικές έρευνας και καινοτομίας για την έξυπνη εξειδίκευση αποτελούν προϋπόθεση για όλα τα κράτη μέλη αλλά και τις περιφέρειες για να λάβουν κονδύλια από το ταμείο συνοχής. Θα έπρεπε επομένως, κατά την γνώμη μου, στο Συνέδριο να μιλήσουμε για την καινοτομία αλλά και για την εξειδίκευση στην Θεσσαλία. Στην εικόνα 3 διακρίνεται το κρυφό δυναμικό της Θεσσαλίας – η εξειδίκευση ανά Περιφερειακή Ενότητα βάσει ΑΠΑ του 2015.

Εικόνα 3: Εξειδίκευση ανά Περιφερειακή Ενότητα βάσει Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας 2015.

Από την μελέτη μας λοιπόν προκύπτουν τα παρακάτω:

1. Οι ΠΕ Λάρισας & Καρδίτσας παρουσιάζουν οικονομική εξειδίκευση στον πρωτογενή τομέα (NACE code Α).
2. Η ΠΕ Μαγνησίας παρουσιάζει οικονομική εξειδίκευση στους τομείς των κατασκευών (NACE code F) Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών, μεταφορές και αποθήκευση, δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης (NACE codes GHI).
3. Η ΠΕ Τρικάλων παρουσιάζει εξειδίκευση στον κλάδο «Τέχνες, διασκέδαση, ψυχαγωγία, άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών, δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών, μη διαφοροποιημένες δραστηριότητες νοικοκυριών που αφορούν την παραγωγή αγαθών» (NACE codes RST).

Σήμερα καλούμαστε να κάνουμε πολλά με λίγα.  Πρέπει να εστιάσουμε στην υπάρχουσα εξειδίκευση και οι στρατηγικοί στόχοι ανάπτυξης να βασιστούν σε αυτή. Κάτι που δυστυχώς δεν φαίνεται να λήφθηκε υπόψη για την δημιουργία του νέου Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Ένα Πανεπιστήμιο συμβάλλει στην περιφερειακή ανάπτυξη μέσω των παρακάτω κατευθύνσεων:

• της βελτίωσης της περιφερειακής καινοτομίας μέσω της έρευνας
• της προώθησης της επιχειρηματικότητας και των ποιοτικών χαρακτηριστικών των επιχειρήσεων
• της συμβολής στην ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού και των δεξιοτήτων σε περιφερειακό επίπεδο
• της βελτίωσης της κοινωνικής ισότητας και της κοινωνικής συνοχής μέσω της τοπικής ανάπτυξης και της ανάδειξης του χώρου που τα φιλοξενεί.

Τέλος, δεν γίνεται να μην αναφερθούμε στον τομέα της Γεωργίας. Όντας ο μοναδικός κλάδος οικονομικής δραστηριότητας που σημείωσε αύξηση κατά 11% στην ΑΠΑ από το 2009 έως το 2015, είναι αδιαμφισβήτητο πως πρέπει να στηριχτεί και να αναπτυχθεί περαιτέρω.

Για να γίνω πιο συγκεκριμένος θα αναφερθώ στην εκτροπή του άνω ρου του Αχελώου που από την μία βοηθά  στο υδατικό έλλειμα της Θεσσαλίας, από την άλλη θα συμβάλλει στη μείωση του κόστους  άρδευσης, που στη Θεσσαλία μας στοιχίζει όσο ένα ΠΕΠ.

Τα ερωτήματα επομένως που θα πρέπει να απαντηθούν  στο Συνέδριο είναι, πόσο θέλουμε να βελτιώσουμε τα νούμερα που αποτυπώνουν την οικονομία της Θεσσαλίας, αλλά και με τι χρονικό ορίζοντα. Πρέπει να θέσουμε χρονικούς, ποιοτικούς και ποσοτικούς στόχους.

Σίγουρα αρκετά πράγματα εξαρτώνται από την κεντρική διοίκηση. Ήρθε όμως η ώρα, η τοπική αυτοδιοίκηση Α΄βαθμού να αναλάβει τις ευθύνες που της αναλογούν για την ευημερία των πολιτών. Και αναφέρομαι στα δημόσια και ιδιωτικά έργα αλλά και στην προσέλκυση επενδύσεων, στη μείωση της ανεργίας, στην τόνωση της τοπικής οικονομίας. Οφείλει δε, στο πλαίσιο της ανάπτυξης να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί την αστική ανθεκτικότητα, τη χωρική δικαιοσύνη και την παροχή και διαχείριση  στέγασης.

Η ιστορία έχει δείξει επίσης, πως η εξωστρέφεια μίας κοινωνίας συμβάλλει- αν γίνει σωστά- στην ανάπτυξη και την ευημερία. Το εμπόριο αποτελεί την καλύτερη διεπαφή ανάμεσα σε φτωχές και πλούσιες κοινωνίες και για αυτό πρέπει να εκμεταλλευτούμε τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα για να εισέλθουμε στην παγκόσμια αγορά και να για να έρθουμε σε επαφή με διεθνείς πολιτικές που διευκολύνουν κάτι τέτοιο.

Τα απαραίτητα έργα υποδομών, μεταφορών, δικτύων,  περιβάλλοντος και ενέργειας μπορούν να συμβάλλουν οριζόντια σε όλους τους τομείς ανάπτυξης της τοπικής και εθνικής οικονομίας και ως ο θεσμοθετημένος σύμβουλος του κράτους σε αυτό το κομμάτι, είμαστε έτοιμοι να συνδράμουμε σε αυτό. Είναι ώρα να έρθει η ανάπτυξη ξανά..

Δεν πρέπει φυσικά να ξεχνάμε το μεταναστευτικό. Τόσο τους υπηκόους τρίτων χωρών που έρχονται, όσο και των Ελλήνων που πάνε στο εξωτερικό. Οι άνθρωποι φεύγουν από τις χώρες τους γιατί θέλουν δουλειές για να στηρίξουν τις οικογένειές τους.

Είναι ευθύνη μας, όλοι οι τοπικοί φορείς, να συμμαχήσουμε και να στρέψουμε τις δυνάμεις μας σε αυτήν την κατεύθυνση.  Στις νέες δουλειές!